ตำรายาวัดมหาชัย จังหวัดมหาสารคาม เล่ม ๑

ตำรายาวัดมหาชัย จังหวัดมหาสารคาม เล่ม ๑

          หนังสือตำรายาวัดมหาชัย จังหวัดมหาสารคาม เล่ม ๑  เป็นตำราเอกสารวิชาการที่โครงการอนุรักษ์ใบลาน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ได้ดำเนินการสำรวจ จัดระบบ รวบรวม และปริวรรตเอกสารใบลานในพิพิธภัณฑ์วัฒนธรรมท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ วัดมหาชัย ตำบลตลาด อำเภอเมืองจังหวัดมหาสารคาม และได้จัดตั้งพิพิธภัณฑ์คัมภีร์ใบลานขึ้นในปี พ.ศ. ๒๕๔๘  โดยตั้งชื่อว่า  “พิพิธภัณฑ์คัมภีร์ใบลานพระอริยานุวัตร เขมจารีย์นุสรณ์” เพื่อเป็นการสืบสานปณิธาน และยกย่องเชิดชูเกียรติพระเดชพระคุณ ท่านเจ้าคุณ ดร.พระอริยานุวัตร (อารีย์ เขมจารีเถระ) อดีตเจ้าอาวาสวัดมหาชัย และอดีตรองเจ้าคณะจังหวัดมหาสารคาม ที่ได้เก็บรวบรวมเอกสารใบลานจากวัด และจากบุคคลสถานที่ต่างๆ ในช่วงปี พ.ศ.๒๕๑๓-๒๕๓๕ โดยดำเนินการสำรวจรวบรวมและจัดระบบเอกสารใบลาน มีจำนวนเอกสารใบลานมากกว่า ๗,๐๐๐ ผูก และพบว่ามีเนื้อหาที่ปรากฏทั้งคดีโลกและคดีธรรม เช่น คัมภีร์เกี่ยวกับศาสนา วรรณกรรมท้องถิ่น ประเพณี พิธีกรรม โหราศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และตำรายา

ใบลานตำรายา  ที่โครงการอนุรักษ์ใบลานฯ ได้คัดเลือกและนำมาปริวรรต จากพิพิธภัณฑ์คัมภีร์ใบลานฯ วัดมหาชัย มีจำนวนทั้งหมด ๓๔ ฉบับหรือผูก แบ่งออกเป็น ๕ เล่ม ปริวรรตและเรียบเรียงโดยรองศาสตราจารย์วีณา วีสเพ็ญ อาจารย์สมัย วรรณอุดร อาจารย์ณรงค์ศักดิ์ ราวะรินทร์ นายสัญญา วุฒิสาร นายอธิราชย์ นันขันตี และนายอภิชาต จันนาเวช โดยในแต่ละผูกจะมีจำนวน  ใบลานมากน้อยแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับจำนวนใบลานที่ใช้บันทึกในฉบับนั้นๆ ลายมือที่จารจะแตกต่างกันบางฉบับมีความสวยงาม ตามความเชี่ยวชาญ ขนาดของใบลานมีขนาดสั้น ตัวอักษรที่ใช้บันทึก มีทั้งจารด้วยอักษรธรรมอีสาน อักษรไทยน้อย อักษรขอม และอักษรไทยโบราณ

หนังสือตำรายาวัดมหาชัยจังหวัดมหาสารคาม เล่ม ๑ มีตำรายาทั้งหมด ๕ ฉบับ จำนวนใบลาน ๑๖๒ ลาน จำนวนหน้าลาน ๒๘๘ หน้า ตำรายาฉบับที่ ๑-๒ ปริวรรตโดย อาจารย์สมัย วรรณอุดร ตำรายาฉบับที่ ๓-๕ ปริวรรตโดย นายอภิชาต จันนาเวช  เนื้อหาภายในเล่ม แบ่งเป็น ๓ ภาค ดังนี้

ภาคที่ ๑ นำเสนอข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการปริวรรตตำรายาจากใบลาน เสนอแนวทางการถอดแปลเป็นภาษาไทยปัจจุบัน ให้ผู้อ่านมีความรู้ด้านภาษา และตัวอักษรในใบลาน  ข้อมูลเกี่ยวกับประวัติวัดมหาชัย ประวัติ ดร.พระอริยานุวัตร (อารีย์ เขมจารี) และพิพิธภัณฑ์คัมภีร์ใบลานพระอริยานุวัตรเขมจารีย์นุสรณ์

ภาคที่ ๒  การปริวรรตตำรายาจากใบลานในวัดมหาชัย ฉบับที่ ๑ ถึง ฉบับที่ ๕  นำเสนอใบลานตัวอักษรธรรม และคำอ่านอักษรไทยปัจจุบัน เทียบเคียงให้เข้าใจและเกิดการศึกษาอักษรไทยน้อย หรืออักษรอื่นๆ ตอนท้ายฉบับจะมีดัชนีชื่อยา อาการ และโรคต่างๆ   มีดัชนีชื่อพืช สัตว์ แร่ธาตุ สมุนไพร ระบุที่ปรากฎในหน้าลาน

ภาคที่ ๓  นำเสนอตำรับยา โดยระบุชื่อโรค  อาการของโรค ยาที่ใช้ วิธีปรุงยาและการรักษา ตามระบบการเขียนอักษรปัจจุบัน จัดเรียงตามลำดับที่ปรากฏในการปริวรรตใบลานฉบับนั้นๆ ได้แก่

ตำรับยา ฉบับที่ ๑ มี ๓๖ ตำรับ เช่น ยาปวดท้อง ยาเจ็บเข่า ยามูกเลือด เป็นต้น

ตำรับยา ฉบับที่ ๒ มี ๓๐ ตำรับ เช่น ออกหมากไม้ ยาขี้ฮาก ยากินผิด  เป็นต้น

ตำรับยา ฉบับที่ ๓ มี ๒๔๓ ตำรับ เช่น กินของผิด ยาแก้ป่วง ยาดับพิษ เป็นต้น

ตำรับยา ฉบับที่ ๔ มี ๑๕๘ ตำรับ เช่น ไข้บ่หลบ ลงเลือด ลงดำ ลงแดง เป็นต้น

ตำรับยา ฉบับที่ ๕ มี ๑๒๓ ตำรับ เช่น ออกสุก  ยาผีเข้า ยาไข้บ่มืนตา เป็นต้น

*********************

Post By  Pornpimol Manochai