พระเจริญราชเดช (ท้าวกวด) : เจ้าเมืองคนแรกมหาสารคาม
พระเจริญราชเดช (ท้าวกวด) : เจ้าเมืองคนแรกมหาสารคาม
….พระเจริญราชเดช (ท้าวกวด) พระเจริญราชเดช (ท้าวกวด) เป็นบุตรอุปฮาดสิงห์ เจ้าเมืองร้อยเอ็ด เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2379 ที่เมืองร้อยเอ็ด เป็นหลานปู่ขัติยวงษาพิสุทธิบดี (สีลัง) และเป็นเหลนพระขัติยวงษา (ทน) ผู้สร้างเมืองร้อยเอ็ดซึ่งเป็นเจ้า เมืองร้อยเอ็ดคนแรก
…..พระเจริญราชเดช (ท้าวกวด) เมื่อเติบโตขึ้นได้ไปศึกษาอยู่ที่สำนักท่านหลักคำเมืองอุบลราชธานี เมื่อจบการศึกษาที่นั่นแล้ว ได้กลับไปรับราชการอยู่กับพระขัติยวงษา (จัน) ที่เมืองร้อยเอ็ด ท่านเป็นผู้ที่มีความสามารถใน งานราชการปราบโจรผู้ร้ายให้สงบราบคาบได้ จึงได้รับแต่งตั้งเป็น “ท้าว มหาชัย” เมื่ออายุได้ 21 ปี ใน พ.ศ. 2412 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ยกฐานะเมือง มหาสารคามขึ้นตรงต่อกรุงเทพฯ ต่อมาในปี พ.ศ. 2418 พวกฮ่อเป็นกบฏ พระเจริญราชเดช (ท้าวกวด) ก็ได้ร่วมทำการรบปราบกบฎฮ่อ จนสามารถ ชนะศึกสงคราม
….พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณา โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานนามเป็น
“พระเจริญราชเดชวรเชษฐ มาขัติยพงศ์สุรชาติ ประเทศราชธำรงค์รักษ์ศักดิ์กิติยศไกร ศรีพิชัยเทพวร
ฤทธิ์ พิษณุพงศ์ปรีชา สิงหาบุตรสุวัฒนา นคราภิบาล”
…วันที่ 22 สิงหาคม ของทุกปี ถือเป็นวันสำคัญทางประวัติศาสตร์ของจังหวัดมหาสารคาม…
กล่าวคือ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเมืองมหาสารคามขึ้น
เมื่อวันอังคาร เดือน 10 ขึ้น 1 ค่ำ ปีฉลู สัปตศกจุลศักราช 1227 ซึ่งตรงกับวันที่ 22 สิงหาคม 2408 และแต่งตั้ง พระเจริญราชเดช หรือนามเดิมว่า กวด เป็นเจ้าเมืองคนแรกของมหาสารคาม
…..เพื่อเป็นการรำลึกถึงความกล้าหาญ ความเสียสละเพื่อปกป้องบ้านเมืองให้สงบร่มเย็นเป็นสุขและเพื่อให้ประชาชน เยาวชนได้เรียนรู้ถึงประวัติศาสตร์ความเป็นมาของเมืองมหาสารคาม
เทศบาลมหาสารคามจึงได้มีการจัดงานบวงสรวงพระเจริญราชเดช หรือ ท้าวกวด ขึ้นเป็นประจำทุกปี ที่บริเวณอนุสาวรีย์ พระเจริญราชเดช (กวด) ณ สวนสาธารณะหนองข่า เพื่อเป็นการให้อนุชนรุ่นหลัง ได้แสดงออกถึงความสามัคคี ความเสียสละ และความหวงแหนในแผ่นดินเกิด
ดวงเดือน ไชยโสดา…รายงาน
เอกสารอ้างอิง…เอนก กระแจ่มและสุคนธ์ทิพย์ กำธรเจริญ, “บวงสรวงพระเจริญราชเดช (กวด) เจ้าเมืองมหาสารคามคนแรก,” บ้านเมือง (26 สิงหาคม 2554) : 19
